Bạn liệu có đang nhầm lẫn giữa tư duy phản biện và ngụy biện? Hãy cùng "Wise mind" khám phá sự khác nhau nhé.
1. Tư duy phản biện:
Tư duy phản biện hay tư duy phân tích là một quá trình tư duy biện chứng gồm phân tích và đánh giá một thông tin đã có theo các cách nhìn khác cho vấn đề đã đặt ra nhằm làm sáng tỏ và khẳng định lại tính chính xác của vấn đề. Lập luận phản biện phải rõ ràng, logic, đầy đủ bằng chứng, tỉ mỉ và công tâm.
Dữ kiện đầu vào hay còn gọi là những tiền đề, là những thứ được dùng làm nền tảng cho phép lập luận. Giống như để giải một bài toán, chúng ta phải có dữ kiện cho trước bởi đề bài. Một bài toán sai hoặc thiếu dữ kiện, dù bạn có phương pháp giải tốt đến mấy thì vẫn không thể tìm ra đáp án chính xác nhất.
Góc nhìn chính là hệ quy chiếu. Góc nhìn là cách bạn đặt một vấn đề vào một ngữ cảnh cụ thể. Cùng một vấn đề, nhưng góc nhìn khác nhau sẽ dẫn đến đánh giá khác nhau.
Logic là cách suy luận sao cho chính xác và khách quan nhất.
Cảm nhận là những đánh giá không xuất phát từ logic, nó không mang màu sắc khách quan, nó mang đậm tính chủ quan của từng người.
Cần rõ ràng, rành mạch, khiến người nghe, người đọc hiểu 1 cách dễ dàng.
2. Ngụy biện:
Ngụy biện là việc sử dụng lập luận sai, không hợp lý, cố ý vi phạm các quy tắc logic trong suy luận. Một lý luận ngụy biện có thể có ý lừa đảo bằng cách làm cho sự việc có vẻ tốt hơn so với thực tế.
Có hai dạng ngụy biện chính: ngụy biện liên quan và ngụy biện thiếu bằng chứng
Ngụy biện cá trích đỏ: Người nói lảng tránh, dùng một câu chuyện khác để đánh lạc hướng, không tập trung vào trọng tâm cuộc tranh luận.
Ngụy biện công kích cá nhân: Lấy đặc điểm cá nhân của một người để phán xét quan điểm/lập luận của họ
Ngụy biện mọi người cũng vậy: Không phải vì mọi người đều làm một việc thì việc đó mặc nhiên là đúng. Không phải vì hàng trăm năm nay điều đó đúng, thì bây giờ mặc nhiên là đúng. Những câu nói kiểu như “ai chả thế” “nước nào chả thế” không thể thay đổi một việc từ sai thành đúng. Nhiều người làm sai, không có nghĩa mình làm theo là đúng.
Ngụy biện thống kê: Khi đưa ra một thống kê để làm căn cứ tranh luận, bạn phải nêu ra bối cảnh, điều kiện và công thức của thống kê xem có phù hợp với tình huống tranh luận.
Ngụy biện không thể chứng minh: Bạn không thể chứng minh được một điều, không có nghĩa là chiều ngược lại mặc nhiên đúng.
Comments