Tư duy phản biện (critical thinking) ngày càng phổ biến và là một trong những kỹ năng cần thiết mà mỗi người cần cần có.
Tư duy phản biện có tính chủ động, do đó khi một người có tư duy phản biện họ sẽ tự nảy ra câu hỏi, tự đi tìm các thông tin liên quan, quan sát, nhìn nhận, đánh giá vấn đề hơn là học hỏi thụ động từ người khác. Cách đặt câu hỏi để kích hoạt tư duy phản biện cũng chính là khả năng kích hoạt, mở rộng tư duy, từ đó có thể vận dụng các kiến thức vào việc giải thích, phân tích, đánh giá, tổng hợp và cuối cùng là áp dụng .
Để giúp rèn luyện thông qua cách đặt câu hỏi mở, dự án “ Wise mind - Crack It” chúng tôi sẽ đưa ra 3 cách đặt câu hỏi tư duy phản biện. Các bạn cùng tham khảo nhé:
1. Câu hỏi mang tính ứng dụng:
Đây là dạng câu hỏi yêu cầu bạn nắm chắc kiến thức đã biết và có thể ứng dụng, sử dụng kiến thức đã có vào những tình huống cụ thể, ngữ cảnh mới. Trong dạng câu hỏi này bạn có thể đưa vào các từ khóa như: áp dụng, ứng dụng, mô hình, minh họa, giải quyết,…
Ví dụ:
• Làm thế nào để soạn hợp đồng này với MS Word ?
• Với các kiến thức đã học, bạn sẽ ứng dụng vào xây dựng trang web này như thế nào ?
• Bạn sẽ minh họa các bước của tiến trình này bằng mô hình như thế nào ?
• Những vấn đề cơ bản nào cần được nắm vững trong sự kiện này?
• …
2. Câu hỏi mang tính phân tích:
Những câu hỏi dạng này yêu cầu bạn phải quan sát cẩn thận các thông tin có được và tiến hành phân tích từng khía cạnh của vấn đề. Khi đó, bạn có thể nhìn nhận một cách khách quan về bản chất và hiện trạng của thông tin có được. Trong dạng câu hỏi này bạn có thể đưa vào các từ khóa như: phân tích, so sánh, kiểm tra, phân loại, nguyên nhân chính, mối quan hệ, phân biệt, đặc trưng, ….
Ví dụ:
• Trình duyệt Chrome, FireFox, Internet Explorer giống nhau và khác nhau ở những điểm nào?
• Trong tình huống này, chúng ta có thể dùng phép so sánh nào?
• Làm thế nào để phân loại các tác phẩm văn học?
• Những yếu tố nào là chính yếu trong chuỗi sự kiện này ?
• Những nguyên nhân chính gây ra tình trạng này là gì ?
3. Câu hỏi mang tính tổng hợp :
Với dạng câu hỏi này, bạn phải có cái nhìn tóm tắt tổng quan các ý chính quan trọng, suy luận, tạo ra các tình huống mới. Trong dạng câu hỏi này bạn có thể đưa vào các từ khóa như: kết hợp, đề xuất, diễn giải, tạo thành, giả sử, giải quyết, dự đoán, …
Ví dụ:
• Bạn giải quyết như thế nào về các sự cố bất thường này ?
• Bạn có nhận xét gì về những phát biểu của cô ấy?
• Từ những sự kiện đó, bạn có dự đoán gì ?
• Bạn cần làm gì để tối ưu hóa cách giải này hơn ?
Thường xuyên đặt câu hỏi, kích hoạt tư duy phản biện trong học tập, cuộc sống, không ngừng ứng dụng kiến thức, khai phá tri thức rồi bạn sẽ thấy rằng thế giới tri thức ngày càng hấp dẫn và thú vị. Đây cũng là công thức tạo nên thành công: kiến thức được tích lũy, khả năng lập luận, tổ chức nội dung và cuối cùng là sự thôi thúc khám phá và nghiên cứu, đây cũng chính là công thức chung hình thành nên tư duy phản biện.
Comments